Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

Ένα κάποιο τέλος [The Sense of an Ending] - Τζούλιαν Μπαρνς

1 σχόλια
Για να τακτοποιήσω τις σκέψεις μου σχετικά με το Ένα κάποιο τέλος του Τζούλιαν Μπαρνς (εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ) χρειάστηκε να το διαβάσω και μια δεύτερη φορά. Παρ' όλο που είναι αρκετά σύντομο (210 σελίδες με όχι ιδιαίτερα μικρή γραμματοσειρά), το μυθιστόρημα είναι μεστό νοημάτων και, μολονότι σε κρατάει με κομμένη την ανάσα ως το τέλος, δεν διαβάζεται γρήγορα. Κλείνοντάς το, τόσο την πρώτη όσο και τη δεύτερη φορά, ένιωσα να με κατακλύζει μια αίσθηση πληρότητας και η βεβαιότητα ότι το βιβλίο είχε ρίξει σπόρους που θα βλασταίνανε μέσα μου.

Ο Τόνι Γουέμπστερ, ο αφηγητής, είναι ένας 60άρης άντρας που, προσπαθώντας να βγάλει νόημα από κάποια γεγονότα, ξεκινάει την αφήγησή του από τα εφηβικά και τα πανεπιστημιακά του χρόνια. Στην τριμελή παρέα του σχολείου έρχεται να προστεθεί ένας τέταρτος νέος, ο χαρισματικός Έιντριαν Φιν. [Μου φαίνεται πως δεν είναι διόλου τυχαία η επιλογή του επιθέτου - με παραπέμπει κατευθείαν στον Φινέα/Φίνι, τον ήρωα του A Separate Peace του John Knowles, αμετάφραστου στα ελληνικά. Άλλο ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης και ενοχής που σημάδεψε τη δική μου εφηβεία.] Ο Έιντριαν αλλάζει τα δεδομένα της παρέας. Χρησιμοποιεί τη λογική για να αναλύει και να ασκεί κριτική. Διαβάζει Νίτσε και Καμύ και προσπαθεί να συγκροτήσει ένα σύστημα αξιών στο οποίο να στηρίξει τις ιδέες και τις πράξεις του. Οι υπόλοιποι αμφισβητούν το "σύστημα", αρνούμενοι να εξετάσουν κάποια εναλλακτική λύση πέρα από το "ηδονιστικό χάος" (όπως λέει ο Τόνι), χρησιμοποιώντας ψήγματα μάλλον κακοχωνεμένων και αποσπασματικών γνώσεων.

Αργότερα, στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ όπου σπουδάζει, ο Τόνι γνωρίζεται με την αρκετά διαφορετική από τον ίδιο Βερόνικα. Τον πηγαίνει να γνωρίσει τους δικούς της, οι οποίοι τον κάνουν να αισθάνεται παρακατιανός και παρείσακτος, με εξαίρεση τη μητέρα, που του δείχνει συμπάθεια. Η ανολοκλήρωτη σχέση τους οδηγείται στο τέρμα της. Μόνο όταν χωρίζουν, κοιμούνται μαζί - μια φορά. Προς μεγάλη έκπληξη του Τόνι, η Βερόνικα τα φτιάχνει με τον Έιντριαν, τον οποίο ο ίδιος τής έχει γνωρίσει, μαζί με την υπόλοιπη παρέα. Ο Τόνι στέλνει στους δυο τους ένα οργισμένο και υβριστικό γράμμα, το οποίο (όπως ο ίδιος πιστεύει) θα έχει τραγικές συνέπειες. Ύστερα από χρόνια, ένα παράξενο κληροδότημα θα τον οδηγήσει να αναθεωρήσει κάποιες απόψεις του και να ψάξει να μάθει τι πραγματικά συνέβη.

Το Ένα κάποιο τέλος είναι κυρίως ένα μυθιστόρημα για τη μνήμη, την υποκειμενικότητά της και τις ανεπάρκειές της. ["...Ό,τι μένει στη μνήμη δεν είναι πάντα αυτό που αντίκρισαν τα μάτια σου."] Ο Τόνι συνεχώς αμφισβητεί και αναθεωρεί τις αναμνήσεις του.  Ενίοτε εκδικητικός και μικρόψυχος, "κακεντρεχής" και "ζηλόφθονος", ο Τόνι αδυνατεί να διαβλέψει τις συνέπειες των πράξεών του και καταχωνιάζει ό,τι του δημιουργεί ενοχές. Η προσωπική του ματιά στα πράγματα δεν είναι αξιόπιστη. Πιθανότατα, βγάζει λάθος συμπεράσματα ακόμα και στα πιο κρίσιμα σημεία - δεν θέλω να αποκαλύψω περισσότερα. Ταυτόχρονα, ο Μπαρνς μάς δίνει την ανάγλυφη εικόνα του ηλικιωμένου πια αφηγητή με όλες τις αδυναμίες, τις απογοητεύσεις, τους φόβους, τη σχολαστικότητα, τη μοναχική και άνυδρη ζωή του - μια μετριότητα, λέει ο ίδιος. ["Είχα θελήσει να μη με ενοχλεί η ζωή ιδιαίτερα και το είχα πετύχει - πόσο αξιοθρήνητο ήταν."]

Το μυθιστόρημα του Μπαρνς κέρδισε δικαιωματικά το περσινό βραβείο Μπούκερ. Έτσι κι αλλιώς, η ποιότητά του είναι αναμφισβήτητη. Το Ένα κάποιο τέλος είναι ένα από εκείνα τα μυθιστορήματα που θυμάσαι χρόνια μετά και νιώθεις πόσο σε έχουν καθορίσει. Αναρωτιέμαι πώς θα είναι να το διαβάζει κανείς στην εφηβεία του.

[Στο ιστολόγιό μας υπάρχουν επίσης άρθρα για τα βιβλία του Μπαρνς Ο παπαγάλος του Φλωμπέρ και  England, England.]
Συνέχεια →
Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2012

Οι βραχείες λίστες για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας

0 σχόλια
Τις βραχείες λίστες για τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία Διηγήματος-Νουβέλας, Μυθιστορήματος, Ποίησης, Δοκιμίου-Κριτικής, Πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, Χρονικού-Μαρτυρίας, καθώς και τις βραχείες λίστες για τα βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης ανακοίνωσε την Πέμπτη το υπουργείο Πολιτισμού.

Οι λίστες έχουν ως εξής:


ΔΙΗΓΗΜΑ-ΝΟΥΒΕΛΑ

1.     Σωτήρης Δημητρίου για το έργο του «Η σιωπή του ξερόχορτου», εκδόσεις Πατάκης.
2.     Γιάννης Ευσταθιάδης για το έργο του «Άνθρωποι από λέξεις - : Διηγήματα  μεγάλου μήκους», εκδόσεις Μελάνι.
3.     Κώστας Καβανόζης για το έργο του «Όλο το φως απ' τα φεγγάρια - : Διηγήματα», εκδόσεις Πατάκης.
4.     Μαρία Κουγιουμτζή για το έργο της «Γιατί κάνει τόσο κρύο στο δωμάτιό σου; - : Διηγήματα», εκδόσεις Καστανιώτης.
5.     Γιώργος Μήτας για το έργο του «Ιστορίες του Χαλ - : Διηγήματα»,  εκδόσεις Κίχλη.
6.     Κώστας  Γ. Παπαγεωργίου για το έργο του  «Νερό»,  εκδόσεις Κέδρος.
7.     Γιώργος Σκαμπαρδώνης για το έργο του «Περιπολών περί πολλών τυρβάζω - : Διηγήματα», εκδόσεις Πατάκης.
8.     Έρση Σωτηροπούλου για το έργο της «Να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα : Διηγήματα», εκδόσεις  Πατάκης.

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

1.     Χρήστος Αγγελάκος για το έργο του «Το δάσος των παιδιών - : Μυθιστόρημα»,  εκδόσεις Μεταίχμιο.
2.     Ισίδωρος Ζουργός για το έργο του «Ανεμώλια - : Μυθιστόρημα», εκδόσεις Πατάκης.
3.     Μιχάλης Μοδινός για το έργο του «Η σχεδία - : Μυθιστόρημα», εκδόσεις Καστανιώτης.
4.     Κώστας Μουρσελάς για το έργο του «Στην άκρη της νύχτας - : Μυθιστόρημα», εκδόσεις Πατάκης.
5.     Γιώργος Ξενάριος για το έργο του «Στην άκρη του κόσμου», εκδόσεις Κέδρος.
6.     Αλέξης Πανσέληνος για το έργο του «Σκοτεινές επιγραφές - : Μυθιστόρημα», εκδόσεις Μεταίχμιο.
7.     Γιώργος Συμπάρδης για το έργο του «Υπόσχεση γάμου - : Μυθιστόρημα», εκδόσεις Μεταίχμιο.

ΠΟΙΗΣΗ

1.     Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ για το έργο της «Η ανορεξία της ύπαρξης: Ποιήματα», εκδόσεις Καστανιώτης.
2.     Χάρης Βλαβιανός για το έργο του «Σονέτα της συμφοράς : (Apologia pro vita et arte mea), εκδόσεις Πατάκης.
3.     Γιώργος Γώτης για το έργο του «Δίχως χάρτη», εκδόσεις Στιγμή.
4.     Γιάννης Δούκας για το έργο του «Στα μέσα σύνορα», εκδόσεις Πόλις.
5.     Έλσα Κορνέτη για το έργο της «Κονσέρβα μαργαριτάρι», εκδόσεις Γαβριηλίδης.
6.     Δημήτρης Κοσμόπουλος για το έργο του «Κρούσμα», εκδόσεις Κέδρος.
7. Παυλίνα Παμπούδη για το έργο της «Το σπίτι στους 40 δρόμους», εκδόσεις Ροές.
8.     Μίμης Σουλιώτης για το έργο του «Κύπρον , ιν ντηντ - : Περιηγητικές αρπαχτές σε στίχους», εκδόσεις Μεταίχμιο.


ΔΟΚΙΜΙΟ-ΚΡΙΤΙΚΗ

1.     Νάσος Βαγενάς για το έργο του «Κινούμενος στόχος - : Κριτικά κείμενα», εκδόσεις Πόλις.
2.     Γιώργος Γιαννουλόπουλος για το έργο του «Ο Μοντερνισμός και οι "Δοκιμές" του Σεφέρη», εκδόσεις Πόλις.
3.     Γιάννης Κιουρτσάκης για το έργο του «Το ζητούμενο του ανθρώπου», εκδόσεις Πατάκης.
4. Ιωάννης Μ. Κωνσταντάκος για το έργο του «Θρύλοι και παραμύθια για τη χώρα του χρυσού: Αρχαιολογία ενός παραμυθιακού μοτίβου», εκδόσεις Στιγμή.
5.     Αντώνης Λιάκος για το έργο του «Αποκάλυψη, ουτοπία και ιστορία - : Οι μεταμορφώσεις της ιστορικής συνείδησης», εκδόσεις Πόλις.
6.     Ελένη Πολίτου – Μαρμαρινού για το έργο της «Ωσάν χαράς ιδέα - : Η ποιητική γραμματική του Ανδρέα Κάλβου», εκδόσεις Gutenberg.
7.     Δημήτρης Τζιόβας για το έργο του «Ο μύθος της γενιάς του τριάντα - : Νεοτερικότητα, ελληνικότητα και πολιτισμική ιδεολογία», εκδόσεις Πόλις.

ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

1.     Κυριάκος Γιαλένιος για το έργο του «Η νόσος των εραστών», εκδόσεις Μελάνι.
2.     Θωμάς Ιωάννου  για το έργο του «Ιπποκράτους 15», εκδόσεις Σαιξπηρικόν.
3.     Αλέξιος Μάινας για το έργο του «Το περιεχόμενο του υπολοίπου», εκδόσεις Γαβριηλίδης.
4.     Βασιλική Πέτσα για το έργο της «Θυμάμαι», εκδόσεις Πόλις.
5.     Γιώργος Χ. Στεργιόπουλος για το έργο του «Η διάβολος», Εκδόσεις των φίλων.
6.     Δημήτρης Τανούδης για το έργο του «Σπασμός», εκδόσεις Νεφέλη.
7.     Θωμάς Τσαλαπάτης για το έργο του «Το ξημέρωμα είναι σφαγή κύριε Κρακ», εκδόσεις Εκάτη.

ΧΡΟΝΙΚΟ-ΜΑΡΤΥΡΙΑ

1.     Χρήστος Δανιήλ για το έργο του «"...Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina - : Μάτση Χατζηλαζάρου, η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια», εκδόσεις Τόπος.
2.     Γιώργος Κοτανίδης για το έργο του « Όλοι μαζί, τώρα!», εκδόσεις Καστανιώτης.
3.     Σπύρος Κουζινόπουλος για το έργο του «Δράμα 1941: Μια παρεξηγημένη εξέγερση», εκδόσεις Καστανιώτης.
4.     Μακρής – Στάικος Πέτρος Στ., για το έργο του «"Ο Άγγλος πρόξενος" : Ο υποπλοίαρχος Noël C. Rees και οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες: Ελλάδα - Μέση Ανατολή (1939-1944)», εκδόσεις Ωκεανίδα.
5.     Αλέξανδρος Μασσαβέτας για το έργο του «Κωνσταντινούπολη - : Η πόλη των απόντων», εκδόσεις Πατάκης.
6.     Γιάννης Παπακώστας για το έργο του «O Emile Legrand και η ελληνική βιβλιογραφία: Αρχειακή μελέτη», εκδόσεις  Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη.
7.     Λυδία Σαπουνάκη – Δρακάκη [και] Μαρία Λουΐζα Τζόγια – Μοάτσου για το έργο « Η δραματική σχολή του Εθνικού θεάτρου», εκδόσεις Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας
Νίκος Δαββέτας, Κριτικός Λογοτεχνίας και Συγγραφέας, Πρόεδρος
Λίζυ Τσιριμώκου, Καθηγήτρια του Α.Π.Θ., Αντιπρόεδρος
Χρήστος Αστερίου, Συγγραφέας
Άννα Καρακατσούλη, Επίκ. Καθηγήτρια του Ε.Κ.Π.Α.
Δημήτρης Καργιώτης, Επίκ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Τίνα Μανδηλαρά, Κριτικός Λογοτεχνίας
Ανδρέας Μήτσου, Συγγραφέας
Δημήτρης Μίγγας, Συγγραφέας
Λίνα Πανταλέων, Κριτικός Λογοτεχνίας

---------------------------------------
Πηγή: τα Νέα
Συνέχεια →

Ετικέτες