Τετάρτη 3 Μαρτίου 2010

ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΕΡΑΣΤΕΣ - ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ

0 σχόλια
   Φίλοι και εραστές του Θοδωρή Καλλιφατίδη
      [Διαβάστε συνέντευξη  και εργογραφία ]

   Έχω την αίσθηση ότι ο Θοδωρής Καλλιφατίδης δεν έχει βρει ακόμη στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό την αναγνώριση που δικαιούται. Ίσως το τελευταίο του μυθιστόρημα - τι ειρωνεία! το πιο σουηδικό απ' όλα - Φίλοι και εραστές να του ανοίξει κάποιες καινούργιες προοπτικές. Δεν θυμάμαι να το έχω δει ιδιαίτερα ψηλά σε λίστες ευπώλητων αλλά το γεγονός ότι μπήκε στη βραχεία λίστα του Βραβείου Ανάγνωσης δείχνει την αποδοχή από την πιο συνειδητή (ίσως) μερίδα των αναγνωστών.

   Η πλοκή του μυθιστορήματος είναι απλή, ίσως και συνηθισμένη: άντρας μέσης ηλικίας νιώθει να έρχονται τα πάνω κάτω στη ζωή του όταν η γυναίκα του αρρωσταίνει (από καρκίνο;)  Δεν θέλω να πω περισσότερα γιατί είμαι σίγουρος πως ο Θ.Κ. δεν θα έβλεπε με καλό μάτι αποκαλύψεις για τη συνέχεια του μυθιστορήματος. Και το λέω αυτό γιατί ο συγγραφέας φροντίζει να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη με διάφορα λογοτεχνικά τεχνάσματα. Πάντα υπάρχει κάτι που σπρώχνει την ανάγνωση, που μας γαργαλάει την περιέργεια να προχωρήσουμε, και μάλιστα απόλυτα ενσωματωμένο στην συνολική αφηγηματική δομή. Θα προσπαθήσω, λοιπόν, να θίξω κάποια θέματα του βιβλίου χωρίς να χαλάσω την αναγνωστική αγωνία όσων δεν το έχουν διαβάσει ακόμη.

   Πρώτα απ' όλα, η φιλία. Συνηθισμένος από τους μονήρεις ήρωες της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, εξεπλάγην ευχάριστα από τον τρόπο που δείχνει την ανδρική φιλία ο Θ.Κ.. Ο Μίλαν δεν είναι απλώς ένας φίλος του Γκέοργκ. Είναι ο σύμβουλός του, ο συνομιλητής του, αυτός με τον οποίον μοιράζεται τα μυστικά του σε μια σχεδόν γυναικεία φιλία (συνήθως, οι άντρες φίλοι απλώς πράττουν μαζί - δεν μοιράζονται μυστικά). Είναι επίσης - όπως πολύ σωστά επισημάνθηκε κατά τη συζήτηση του βιβλίου στη λέσχη μας - και ο σχολιαστής των τεκταινομένων, αυτός που τους δίνει μια φιλοσοφική διάσταση μέσα από τις συζητήσεις του με τον Γκέοργκ. Παρούσα και η ομοφοβία του ήρωα που ξεπερνιέται (;) με έναν περίεργο τρόπο στη σχέση του με τον μουσικό Μέλενστέιν.


   Όσο για τον έρωτα, ο Θ.Κ. θέτει ερωτήματα που ταλανίζουν πολλούς από μας. Τι αναζητούμε στις σχέσεις μας; Την ασφάλεια; Την περιπέτεια; Τη συντροφιά; Ψάχνουμε το ίδιο πράγμα άντρες και γυναίκες; Ποιο είναι το κριτήριο των επιλογών μας; Είναι προφανέστατο ότι οι αντιλήψεις μας για τον έρωτα έχουν αλλάξει, σε σχέση με τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, παραδείγματος χάρη. Μέσα στο ζευγάρι, δεν ανήκουμε πλέον ο ένας στον άλλον. Οι άνθρωποι αλλάζουν και πολλές φορές δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε τις αλλάγές του άλλου. Έτσι και στην ιστορία του Γκέοργκ, ο ήρωας ανακαλύπτει πως η γυναίκα του έχει ένα παρελθόν που δεν του "ανήκει", δεν είναι κομμάτι της δικής του μνήμης (και η μνήμη των εραστών παίζει σημαντικό ρόλο στο βιβλίο). Αλλά συμφιλιώνεται και με αυτό όπως και με την ανασφάλεια που προσφέρει μια σχέση ενδεχομένως χωρίς αύριο.


   Όλα αυτά είναι δοσμένα με τέτοιο πνευματώδη τρόπο που καμιά στιγμή δεν σ' αφήνουν να μελαγχολήσεις, ακόμη κι όταν ο Γκέοργκ έρχεται αντιμέτωπος με την αρρώστια, τον θάνατο και τις δυσκολίες της επερχόμενης τρίτης ηλικίας. Όχι, ο Γκέοργκ δεν τρομάζει εύκολα.


   Ένα "σουηδικό" μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί και από τον έλληνα αναγνώστη. Αξίζει τον κόπο να ανακαλύψουμε και παλιότερα βιβλία του συγγραφέα, που ίσως είναι περισσότερο γνωστά στη Σουηδία παρά στην Ελλάδα.

Share/Bookmark

Σχόλια

Ετικέτες